چهارشنبه سوری در ایران باستان
مردم ایرانزمین مانند سایر ملل کهن دارای آداب و رسوم و سنتهای خاص خود میباشند یکی از آیینهای نوروزی، که بایستی آمیزهای از چند رسم متفاوت باشد ” مراسم چهارشنبهسوری ” است که در برخی از شهرها آن را چهارشنبه آخر سال گویند.
برگزاری چهارشنبه سوری، که در همه شهرها و روستاهای ایران سراغ داریم، بدین صورت است که شب آخرین چهارشنبه سال (یعنی نزدیک غروب آفتاب روز سهشنبه)، بیرون از خانه، جلو در، در فضایی مناسب، آتشی میافروزند، و اهل خانه، زن و مرد و کودک از روی آتش میپرند و با گفتن: ” زردی من از تو، سرخی تو از من “، بیماریها و ناراحتیها و نگرانیهای سال کهنه را به آتش میسپارند، تا سال نو را با آسودگی و شادی آغاز کنند.
تا زمانی که از ظرفهای سفالین چون، کاسه و بشقاب و کوزه، و دیبا،در خانه استفاده میشد، پس از خانه تکانی، کوزه کهنهای از پشتبام خانه به کوچه میانداختند ، کوزهای که در آن آب و چند سکه ریخته بودند.
اسفند دود کردن و آجیل خوردن، فال گرفتن، ” فال گوش ” (در کوی و گذر به حرف عابران گوش دادن و از مضمون آنها برای نیت خود تفاًول زدن.) و ” قاشق زنی ” (معمولاً زنان روی خود را میپوشانند و با قاشق، یا کلید به خانهها در میزنند، صاحب خانه شیرینی، میوه و یا پول در ظرف آنها میگذارد.) نیز از باورها و رسمهایی است که، هنوز به کلی فراموش نشده است.
ریشه فرهنگی چهارشنبه سوری
بطور کلی فرهنگ مردم را باید در درون زندگی مردم و از لابلای باورهای مردم جستجو کرد، از آنجا که چهارشنبهسوری از آئینهای دیرینهی ایرانیان است
تاریخ ایران باستان پر از جشنهایی است که همگی بر پایه دید و نگاه پیشینیان، دارای فلسفه و جوهری وجودی اند.
آتش نزد ایرانیان نماد روشنی، پاکی، طراوت، سازندگی، زندگی، تندرستی و در پایان بارزترین نماد خداوند در روی زمین است.
آتش اما در نظر ایرانیان مظهر روشنی، پاکی، طراوت، سازندگی، سلامت و تندرستی است، بیماریها، زشتیها، بدیها و همه آفات در عرصه تاریکی و ظلمت جای دارند و به همین علت اهریمن مظهر تیرگی و جایگاه او تاریکی است.
ابراهیم Abi